Let’s talk about: 14 karaat goud!

Hallo lieve Wiezewasjesfan,

We merken dat er een hoop vragen zijn over goud, zowel van onze klanten als bij onszelf, en om al deze vragen te kunnen beantwoorden zijn we op onderzoek gegaan en rond te tafel te gaan zitten met golden gurl, winkelelfje, fairy go(l)dmother en bovenal: onze eigenste goudsmid Lisa! Het is een hoop info maar het is ook echt mega interessant dus lees snel verder.

 

“We are all star stuff, and our jewelry is colliding-star stuff.” 
– Carl Sagan

 

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: wat is goud nou eigenlijk? De simpele versie: goud is een edelmetaal. De minder simpele maar oneindig meer tot de verbeelding sprekende versie: goud is “colliding-star stuff”, aldus Carl Sagan. Welke versie is de waarheid?

Gouden ringen opgestapeltThe science behind it
We gaan meteen even naar de sciency part and I know, daar zijn we normaal niet zo van maar geloof me, het is echt meeeega boeiend!

Goud is een scheikundig element aangeduid met het symbool Au, wat kort is voor aurum (latijns voor ‘goud’). De term goud komt van het oud-Engelse woord geolo ofwel geel. Het wordt ook wel een edelmetaal genoemd. Als we spreken van edelmetaal of de edelheid van een metaal, dan hebben we het over de mate waarin een metaal oxideert of corrodeert. Hoe minder een metaal reageert op invloeden van buitenaf, hoe edeler het is! IJzer is mega gevoelig voor water, het gaat al snel roesten en koper wordt helemaal groen als het te lang aan de natuur wordt blootgesteld. Zilver is daar weer een stuk beter tegen bestand en reageert eigenlijk alleen op zwavel, dan ontstaat er een zwarte laag zilversulfide op het zilver. Het is daarom ook iets minder edel dan de koning der edelmetalen: goud, dat helemaal nergens op reageert! Goud ontstaat niet op onze planeet zoals mineralen hier ontstaan. Sterker nog, deze planeet is juist mede dankzij goud ontstaan.

Het ontstaan van goud: een supernova-explosie!
Er zijn twee manieren waarop goud in het heelal terecht komt. Goud kan ontstaan tijdens een supernova-explosie ofwel het sterven van een ster minimaal 8 keer(!) zo groot als onze zon. Als twee van die geëxplodeerde sterren op elkaar botsen kan er ook goud ontstaan! In beide situaties worden miljarden deeltjes, waaronder goud, het heelal in gekatapulteerd. Als deze deeltjes in de zwaartekracht van een nieuwe ster zoals onze zon terecht komen, beginnen ze tijdens het cirkelen rond de ster samen te klonteren en worden ze steeds groter tot ze uiteindelijk planeten vormen. Al het goud op aarde bestaat dus al sinds het ontstaan van ons zonnestelsel, de complete voorraad is niet alleen relatief klein maar ook nog eens beperkt! Op een bepaald punt zal al het goud op aarde uit de grond gehaald zijn…

Waar komt goud vandaan?
Goud is een heel zacht metaal waardoor het, net als zilver, in pure vorm meestal niet geschikt is om gebruiksvoorwerpen of sieraden van te maken (en uiteraard ook omdat het, jeweetwel, niet te betalen is als je niet Bill Gates heet :P). Om het harder te maken wordt het gemengd met andere metalen, zo’n mengsel wordt een legering genoemd. Naast gewoon geel goud zijn er ook legeringen die het goud een andere kleur geven. Zo heb je witgoud (palladium, zink, nikkel of platinum) en rosegoud (koper en zilver), maar er bestaat ook groen-goud (zilver), paars-goud (aluminium) en blauw-goud (indium)! De kwaliteit of zuiverheid van goud wordt uitgedrukt in karaten ofwel 24e delen: 24 karaat is zuiver, 100% goud. Momenteel worden de grootste hoeveelheden goud in de VS, Zuid-Afrika, Canada en Rusland gemijnd. Maar goud wordt eigenlijk over de hele wereld gevonden. Ieder jaar wordt er zo’n 1400 ton goud uit de grond gehaald!

Goudkeurmerken
Om de kwaliteit van goud te kunnen waarborgen moet het volgens de wet gekeurd worden. Dit moet vanaf 0,5 gram. Dit goudkeuren is al eeuwenoud, het eerste goudkeursysteem is ontstaan in Londen rond het jaar 1300. In Nederland is er de WaarborgHolland in Gouda, al het goud moet daar gekeurd en bestempeld worden met een gehalteteken en het keurmerk van de waarborg voordat het verkocht kan worden. Naast het gehalteteken zijn er ook nog het meesterteken, een goudstempel van een specifieke goudsmid of juwelier, en een jaarletter, een letterstempel die ieder jaar verandert zodat te achterhalen is in welk jaar het goud gekeurd is. Vroeger waren er meerdere goudkeurkantoren in Nederland, deze hadden ieder een eigen keurmerk.

Hoe oud?!
Het oudste gouden voorwerp tot nu toe gevonden is een kleine gouden kraal die uit een indrukwekkende 4600 voor Christus stamt. Een periode die ook wel de kopertijd werd genoemd. Hij werd gevonden in de ruïnes van een prehistorische nederzetting in Bulgarije, een gebied waar veel goud is gevonden. Niet alleen in die regio waren ze er al vroeg bij, over de hele wereld zijn eeuwenoude gouden voorwerpen gevonden. Het feit dat goud al zo lang gewaardeerd wordt is mede dankzij het mooie shiny uiterlijk maar ook de relatieve zachtheid en lage smelttemperatuur van het metaal heeft hierin meegespeeld. Ze hadden geen mega fancy oven nodig om goud te smelten. Dat goud toen ook niet echt geschikt was als gebruiksvoorwerp is duidelijk, goud werd voornamelijk gebruikt als siervoorwerp, sieraad of als ruilmiddel. 

 

Het Wiezewasjes goud

The moment you’ve all been waiting for: onze goudsmid Lisa legt ons haarfijn uit hoe de nieuwe gouden collectie tot stand is gekomen!

Hoe ga je te werk tijdens het smeden?
“Ik kan natuurlijk niet al mijn geheimen vrijgeven ;)! Als ik een ring maak gaat het zo: ik krijg het goud binnen. Dan moet ik een ontwerp maken, ik begin dan met allemaal ideetjes opschrijven. Dan moet ik alles meten want het heeft natuurlijk te maken met materiaaldikte en alle verschillende ringmaten. Ik moet echt alles perfect uitmeten het werkt echt op 0,00000 mm’s. Super interessant, je moet echt van priegelwerk houden! Geen trillende handen hebben, niet teveel koffie drinken, goede focus hebben met je ogen. Je kan geen CTRL-Z doen om een fout ongedaan te maken, dan kan je weer van begin af aan beginnen.” 

“Onze goudlijn is redelijk minimalistisch, ik ben met een ring het langste bezig. Na het solderen moet ik natuurlijk alles schuren en polijsten. Als ik dat niet zou doen dan blijft de ring heel mat, ook heel mooi, maar deze collectie willen we hoogglanzend hebben. Het polijsten doe ik met verschillende hardheden polijstvet. Ik doe de ring meteen na het solderen in koud water. De kou is nodig omdat alle moleculen van het metaal na het buigen zijn vervormd en zo weer op hun plek “schrikken”, het metaal is dan op zijn sterkst, als je het niet zou laten schrikken is het veel breekbaarder. Daarna doe ik het in de hete afkook, zodat het geoxideerde goud (of zilver) magisch verdwijnt. Afkook is heet water met een chemische goedje erbij. 

Ik ben heel perfectionistisch en ik ben geen onzeker persoon totdat het over smeden gaat, dan ga ik alles overdenken en als ik ook maar één detail zie waar ik niet tevreden mee ben, dan wil ik het meteen niet meer verkopen. Ik wil alleen sieraden opleveren waar ik echt 100% tevreden mee ben.”

Hoeveel karaat is de Wiezewasjes goud collectie en is het mogelijk om dit te controleren?
“De bedrijven waar ons goud materiaal vandaan komt zijn erg betrouwbaar, je hebt maar een paar bedrijven in Nederland die echt goud verkopen en je hebt maar één waarborg in Nederland die het goud keurt. Dus als je goud maakt moet het gekeurd worden en moet er een goudstempel in komen. Dat gebeurt bij de waarborg in Gouda. Dit doen we ook met onze uiteindelijke sieraden! Wij hebben regulier 14 karaat goud. Mochten we twijfelen over de echtheid, dan ik heb tool waarmee ik kan controleren om hoeveel karaat goud het gaat.” 

Is het mogelijk om te achterhalen welke andere metalen als vulstof zijn gebruikt?
“Dat gaat niet makkelijk, er is wel een standaard bepaalde legering maar dat weet je nooit 100% zeker tot je het zelf maakt. Je kan er uiteindelijk wel achter komen maar dan moet je echt met een microscoop kijken, of smelttemperaturen. Kijk, goudsmid klinkt echt als een hele creatieve baan, maar er zit echt zoveel wetenschappelijke kennis achter. Dat is echt supervet!”

Vind je goud zelf mooi? 
“JA! Ik vind goud en zilver allebei mooi! Ik denk dat ik ook een heel toegankelijke huid heb voor het dragen van zowel goud als zilver. Ik draag mijn goud alleen niet dagelijks, ik heb een hele grote 18 karaat gouden ring met een gefacetteerde citrien. Maar nu door Corona-times draag ik minder ringen. Het is beter om je ringen af te doen tijdens het handen wassen. Het is beter voor de stenen en voor het (edel)metaal. Stenen ontstaan in de natuur en daar komen ze niet in contact met alle chemische stoffen van de mens. Je ringen houdt je het mooist door ze af te doen met het wassen van je handen of met desinfecteren. Goud reageert niet op water of zeep of alcohol, maar omdat het zo zacht is wordt de glans aangetast, er ontstaan minuscule krasjes in het oppervlak. Als je zeep onder een microscoop houd zie je dat er ook allemaal kleine korrels in zitten. Lang verhaal kort: doe je sieraden af als je je handen wast!”

Wat betekent goud voor jou?
“Life, hahahaha! Ik word er gewoon heel vrolijk van. Vaak hebben mensen zoiets van je bent goudsmid, je geeft alleen maar om het uiterlijk, omdat het shiny is en je draagt het om het te laten zien. Maar voor mij heeft goud een hele andere kant: het is een eeuwenoude ambacht. Je kan al sieraden van de oude egyptenaren en vikingen vinden. Het is niet alleen uiterlijk vertoon het heeft ook een hele hoop emotionele waarde. Een contact met vroeger. In iedere cultuur werden sieraden gedragen, als statussymbool of om te laten zien dat je bij een bepaalde stam hoorde. Het is zoveel meer dan uiterlijk vertoon alleen. Nu krijg je bijvoorbeeld ook vaak sieraden mee van je opa en oma die dan al generaties doorgegeven worden. Het is meer dan een sieraad, het is ook de emotionele kant en voor mij als goudsmid: omdat je vanuit het niets begint en zoveel stappen doorgaat, ieder stapje van het smeedproces voegt waarde toe. Ieder sieraad wat ik maak, moet ik ook echt een soort afscheid van nemen... Bijna als het adopteren van een puppy, ik wil eigenlijk alle personen die mijn sieraden kopen persoonlijk spreken om te kijken of ze er wel goed voor zullen zorgen. Dus goud heeft zoveel meer kanten dan alleen het er mooi uitzien!”

Is er iets dat je nog graag wilt vertellen?
“Let goed op het aantal karaat! In Europa telt bijvoorbeeld 9 karaat niet als goud. Er worden veel vintage 9 karaat gouden ringen aangeboden op internet, maar als je dat koopt beroof je je eigen zakken. Er zit in 9 karaat gouden sieraden zo’n klein percentage goud: slechts 9/24e ofwel 37.5%! Ga voor minimaal 14 karaat goud als je écht wilt investeren. Dan is het ook nog eens een mooi erfstuk waar je jarenlang mee kan doen!” 

Zo, dat was een heel verhaal! Goud is zeldzaam en de natuurlijke voorraad beperkt. Om van een geëxplodeerd sterrendeeltje tot aan een ring te komen wordt er dus een hele hoop werk verricht! Maar oh boy, het is het dubbel en dwars waard. Ben je nu meteen compleet overtuigd en wil je direct door naar onze 14 karaat gouden collectie? Bekijk 'm dan via deze link!